De toekomst van wetenschap: Hoe Decentralized Science (DeSci) de onderzoekswereld verandert
In dit artikel bespreken we hoe Decentralized Science (DeSci) de onderzoekswereld zal gaan veranderen. Wat zijn de voordelen en nadelen van de huidige vaak gecentraliseerde, top-down wetenschapsfinanciering in vergelijking met de nieuwe gedecentraliseerde manier om aan financiering te komen. Wat is Decentralized Science (DeSci) precies?
INHOUDSOPGAVE
DeSci en de uitdagingen van traditionele wetenschapsfinanciering
De financiering en verspreiding van wetenschappelijk onderzoek zijn historisch gezien sterk gecentraliseerd. Universiteiten, overheidsinstanties en grote uitgevers domineren het onderzoekslandschap, wat aanzienlijke nadelen met zich meebrengt. Belangenverstrengeling, gebrek aan transparantie en de invloed van commerciële partijen kunnen de objectiviteit en toegankelijkheid van wetenschap ondermijnen. In sommige gevallen worden onderzoeksresultaten zelfs bewust bijgestuurd om in lijn te zijn met de belangen van financiers. Dit roept vragen op over de onafhankelijkheid van wetenschap en de betrouwbaarheid van gepubliceerde studies.
Daarnaast worden wetenschappers vaak geconfronteerd met bureaucratische barrières bij het verkrijgen van financiering. Subsidies worden toegekend op basis van competitieve processen, wat ervoor zorgt dat slechts een klein deel van de voorstellen daadwerkelijk wordt gefinancierd. Dit kan leiden tot conservatisme in onderzoek, waarbij projecten die als te risicovol of onorthodox worden beschouwd, moeilijk financiering vinden. Bovendien blijft veel waardevol onderzoek achter betaalmuren van academische tijdschriften, waardoor het brede publiek en zelfs andere wetenschappers zonder institutionele toegang uitgesloten blijven.
Wat is Decentralized Science (DeSci) precies?
Decentralized Science (DeSci) is een beweging die blockchaintechnologie inzet om wetenschappelijk onderzoek transparanter, toegankelijker en democratischer te maken. In plaats van dat financiering en besluitvorming geconcentreerd zijn bij een kleine groep instellingen, streeft DeSci naar een meer gedecentraliseerde, transparante aanpak waarbij een bredere gemeenschap inspraak heeft in het onderzoeksproces.
Hoe DeSci wetenschap transformeert
1. Gedecentraliseerde financiering en de rol van DAO’s
Een van de belangrijkste manieren waarop DeSci wetenschap verandert, is door alternatieve financieringsmodellen te introduceren. DAO’s (Decentralized Autonomous Organizations) stellen onderzoekers in staat om rechtstreeks financiering te verkrijgen van een wereldwijde gemeenschap van belanghebbenden, zonder afhankelijk te zijn van traditionele subsidies. Door middel van cryptocurrencies en smart contracts kunnen mensen bijdragen aan onderzoeksprojecten waarin zij geloven. Dit kan de afhankelijkheid van institutionele financiers verminderen, maar brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee, zoals het risico dat populaire of hype-gedreven projecten disproportioneel veel middelen ontvangen, terwijl fundamenteel maar minder mediageniek onderzoek ondergefinancierd blijft.
2. Toegankelijkheid en transparantie door open wetenschap
Veel wetenschappelijk onderzoek is alleen toegankelijk via dure abonnementen op academische tijdschriften. DeSci streeft naar open toegang door onderzoeksresultaten op blockchain-gebaseerde platforms te publiceren, waardoor iedereen vrij toegang heeft tot kennis. Dit verlaagt financiële en institutionele drempels en bevordert samenwerking tussen wetenschappers wereldwijd. Tegelijkertijd brengt deze openheid vragen met zich mee over de validiteit en kwaliteit van onderzoek, aangezien de afwezigheid van traditionele publicatieprocessen ook kan leiden tot de verspreiding van onbeoordeelde of misleidende informatie.
3. Hervorming van peer review en reproduceerbaarheid
Het peer review-proces is cruciaal voor wetenschappelijke validatie, maar het huidige systeem is traag en weinig transparant. DeSci maakt gebruik van blockchain om peer reviews vast te leggen en de integriteit van beoordelingsprocessen te verbeteren. Wetenschappers kunnen worden beloond met tokens voor het beoordelen en repliceren van onderzoek, wat kan bijdragen aan een betrouwbaarder wetenschappelijk ecosysteem. Tegelijkertijd blijft het de vraag of financiële prikkels zoals tokens de objectiviteit van peer reviews beïnvloeden en of wetenschappers de extra werklast van dergelijke systemen willen dragen.
4. Nieuwe benaderingen van intellectueel eigendom
In het traditionele model kunnen onderzoekers beperkte controle hebben over hun intellectuele eigendom, vooral wanneer onderzoeksresultaten worden gepubliceerd in commerciële tijdschriften. DeSci introduceert IP NFT’s (intellectuele eigendom vastgelegd via Non-Fungible Tokens), waarmee wetenschappers hun werk direct kunnen verkopen of licenseren. Dit biedt meer controle en flexibiliteit, maar roept ook ethische en juridische vragen op over hoe wetenschappelijke kennis wordt gemonetariseerd en of dit leidt tot een commercialisering van onderzoek die ten koste gaat van publieke toegankelijkheid.
Voorbeelden van een aantal DeSci-projecten
Er zijn verschillende toonaangevende projecten binnen de Decentralized Science (DeSci) beweging die de manier waarop wetenschappelijk onderzoek wordt gefinancierd, uitgevoerd en gedeeld, transformeren. Hier zijn enkele prominente voorbeelden:
1. VitaDAO
VitaDAO is een gedecentraliseerde autonome organisatie die zich richt op het financieren van onderzoek naar levensverlenging en gezondheid. Het platform stelt de gemeenschap in staat om gezamenlijk te investeren in en te beslissen over onderzoeksprojecten die gericht zijn op het verlengen van de menselijke levensduur. Door het gebruik van blockchaintechnologie en tokenisatie democratiseert VitaDAO de toegang tot en het eigendom van intellectueel eigendom dat voortkomt uit dit onderzoek.
2. Molecule
Molecule fungeert als een marktplaats voor onderzoekers en investeerders, waarbij intellectueel eigendom (IP) wordt getokeniseerd in de vorm van IP-NFT’s (Non-Fungible Tokens). Dit stelt onderzoekers in staat om financiering te verkrijgen door hun onderzoeksprojecten te tokeniseren en direct te verkopen aan investeerders, waardoor de traditionele barrières voor onderzoeksfinanciering worden verminderd.
3. AntidoteDAO
AntidoteDAO is een gedecentraliseerde organisatie die zich inzet voor het financieren van kankeronderzoek en gerelateerde initiatieven. Door middel van een governance-token en NFT-collecties kunnen leden stemmen over welke projecten en onderzoeken financiering ontvangen. Dit model bevordert transparantie en betrokkenheid van de gemeenschap bij het ondersteunen van kankeronderzoek.
4. LabDAO
LabDAO is een opkomende organisatie die een door de gemeenschap gerund netwerk van laboratoria beheert, zowel fysiek (wet labs) als digitaal (dry labs), met als doel wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling te bevorderen. Het platform faciliteert samenwerking tussen wetenschappers wereldwijd en biedt toegang tot gedeelde middelen en expertise.
5. SCINET
SCINET is een platform dat investeerders in staat stelt om direct te investeren in wetenschappelijk onderzoek en technologie. Het biedt een blockchain-gestuurde cloudlaboratoriumomgeving voor onderzoekers, een gedecentraliseerd peer-reviewproces en de mogelijkheid om intellectueel eigendom vast te leggen op een onveranderlijke blockchain.
Deze projecten illustreren de diverse manieren waarop DeSci-initiatieven de traditionele structuren van wetenschappelijk onderzoek uitdagen en hervormen, met een focus op decentralisatie, transparantie en gemeenschapsgestuurde besluitvorming.
DeSci en de balans tussen voordelen en risico’s
DeSci biedt een revolutionaire benadering van wetenschap, met de potentie om financiering te democratiseren, kennis vrij beschikbaar te maken en transparantie in het peer review-proces te vergroten. Tegelijkertijd roept deze gedecentraliseerde aanpak belangrijke vragen op over de kwaliteit, betrouwbaarheid en onafhankelijkheid van wetenschap. Kan de afwezigheid van traditionele instituties echt leiden tot meer objectieve en betrouwbare wetenschap, of verplaatst het simpelweg de macht naar nieuwe spelers met eigen belangen?
Hoewel DeSci nog in de kinderschoenen staat, laat het zien dat er alternatieven bestaan voor de gecentraliseerde controle over wetenschap. In de komende jaren zal blijken of deze gedecentraliseerde benadering daadwerkelijk kan bijdragen aan een eerlijker en effectiever wetenschappelijk ecosysteem, of dat de huidige institutionele structuren toch noodzakelijk blijven voor het waarborgen van wetenschappelijke integriteit.
De verdere opkomst en groei van DeFi-toepassingen voor o.a. bitcoin zullen hier ook een belangrijk component zijn voor het toekomstig succes van DeSci. Voor meer informatie:
Bronnen: